| [down] | Het Tolhuysch aan de Haarlemmertrekvaart in Oegstgeest | [up] |
Afb.(c) RVD
Als je net de “Haerlemmer Treck-vaert' bent binnen gevaren en je gaat door de scherpe bocht naar links, ligt het nieuwe gerestaureerde 'Tolhuysch' in al zijn schoonheid te schitteren in het bleke avondlicht.
.
Het oorspronkelijk aan het begin van de vliet gelegen tolhuis werd door de metselaar Dirck Jans Treurniet uit Noordwijk opgetrokken voor de prijs van 31 stuivers voor 1000 te metselen stenen.
Het tolhuis in Heemstede werd gelijkertijd opgetrokken in augustus 1657 door Jan Pieters van Brederode uit Warmond voor de prijs van 34 stuivers voor 1000 te metselen stenen.
.
Het 'Tolhuysch' aan de “Haerlemmer Treck-vaert' in Oegstgeest is uit de as herrezen. Decennia lang verpauperde de bij velen bekende
enclave, maar gelukkig is het ingrijpend gerestaureerd en. Het 'Tolhuysch' kan weer eeuwenlang mee en leidt inmiddels een
"tweede leven" als bedrijfskantoor (oude tolgaarderhuis) en een prestigieus restaurant (het oude stalgedeelte).
.
De plek waar nu chef-kok Erik Jansen furore maakt met zijn restaurant Het Tolhuysch, barst van de historie. Het 'Tolhuysch' – de
naam zegt het natuurlijk al wel – heeft eeuwenlang gefungeerd als de plek waar op het land én op het water tol werd geheven.
Niet uit luxe, maar uit pure nood. Met het tolgeld kon bijvoorbeeld het onderhoud van de brug worden onderhouden. Zo dienden
motorfietsen en vaartuigen rond 1950 7,5 cent te betalen om de weg, dan wel het water bij het 'Tolhuysch' te mogen passeren.
Automobilisten betaalden het dubbele.
.
De Leidse Vaart, het water langs het 'Tolhuysch', werd gegraven in 1657 op kosten van de steden Leiden en Haarlem, met de
bedoeling als trekschuitverbinding te fungeren. De karakteristieke tolpalen, waarop de wapens van beide steden prijken, dateren
uit 1701. Het hoofdgebouw is ongeveer 350 jaar oud, de stal veel "jonger": zo’n 200 jaar.
.
Eeuwenlang vormde het weggetje tussen de tolpalen de enige officiële verbinding tussen Haarlem en Leiden. En tot 1988 liep de
Haarlemmertrekvaart (officieel de S54) langs het 'Tolhuysch', dwars door de tolpalen. Die hadden natuurlijk veel te lijden: in de
jaren tachtig wurmden dagelijks 4000 automobilisten en 2500 scholieren zich er doorheen. Pas daarna werd de zo druk bereden
asfaltweg pal naast de enclave geopend en verrees de monumentale muur, die het monument van het verkeer moest scheiden.
.
Waar de meeste hekken en tolhuizen in de regio zijn verdwenen, kan iedereen nu van "ons" 'Tolhuysch' genieten. Waar het de
laatste decennia een kwijnend bestaan leidde omdat er anderhalve eeuw niets aan onderhoud was gedaan, prijkt het nu fier en ook
vanaf de weg goed zichtbaar. Het complex is grondig gerestaureerd
projectontwikkelaar Menno Smitsloo heeft er jarenlang zijn ziel en
zaligheid ingelegd en daarbij niet op een "tolcent" meer of minder gekeken. Waarbij in het oog werd gehouden dat het
gebouw "boers" van opzet is
voor luxe en verfraaiing was immers nooit geld.
.
Geen steen bleef onberoerd en ook het 200 meter lange jaagpad, alsmede een nieuwe oude boomgaard, zijn pronkstukjes.
Natuurlijk is ook de oude "Tolhuysch"-naam in ere hersteld.
.
Zonder één eurocent te betalen kunnen gasten er hun bootje aanleggen of auto parkeren om in de tot restaurant verbouwde
koeienstal te dineren.
.
|
