de historie slaat op hol
Na een lange tijd van serieuze beeld- en tekstvorming rond de “ historie van de trekvaart ”, sloeg de fantasie bij de auteurs op hol en ontstond de alhier aangrijpend beschreven historie.
Ze hebben ze een diversity van gebeurtenissen op geheel 'eigenwijzen' in 'beeld en tekst' uitgebeeld. Dat daarmee de werkelijkheid (wellicht) danig in het nauw werd gebracht behoeft geen betoog, maar overtuig uzelf in de nu navolgende beelden en verhalen van hun 'overtuigende' verbeeldingskracht!
.
 Vervoer over 'water', 'weg' en 'erboven'
.
Dick Breedijk, dien behoort dees wagen
Die hem van doen heeft moet na hem vragen.
'k Rij met twee paarden, laat en vroeg,
Kort over weg en lang in de kroeg.
Fier en strak, o zo zijn z'n daden,
het liefst met meidvolk is z'n wagen geladen!
Rechts ziet men de net vertrekkende trekschuit bij het tolhuis, alwaar van
paarden is gewisseld en de reizigers voor
'Warmond'e zijn af- en voor Leiden zijn opgestapt. Uiteraard na het voldoen van
de verschuldigde penningen, vervolgt de trekschuit
zijn 4.5 uur durende reis naar Leiden,
4 uur eerder vetrokken uit Haarlem, zijn weg over het rustieke water, de
Leidsevaart.
.
De passagiers in het roefje zitten daar intussen met de schippersvrouw een
spelletje “mens erger je niet” te spelen, onderwijl
lurkend aan hun stenen goudse pijpje en genietend van een net ingeschonken glas
rode wijn. Knecht Frank plenst zijn staak in de
veenachtige bodem van de trekvaart en duwt de schuit naar het midden van de
rivier
schipper Menno stuurt wat bij en het jagertje
geeft het paard extra suikerklontjes om het tot grotere kracht inspanning te
bewegen en daarmee is de, tot den nok afgeladen
trekschuit (eindelijk) vertrokken.
Het wordt nu stil aan het water van de trekvaart
alleen is in de verte nog het
sonore getuf waarneembaar van een motorbootje
op het (nog niet) gegraven Oegstgeester Kanaal.
.
Links ziet u de koets uitgemeerd staan op de invoegstrook van het jaagpad,
terwijl de voerman Dick zich aanmeld bij het tolhuis.
Aangeschoven bij meid Miep in het gezellige klompenhuis, wat aangebouwd zit
aan het tolhuis, heeft hij zijn klompen vlak bij de centrale verwarming
gezet om ze te laten drogen. Miep is de dienstmeid in het tolhuis en werkt
zich daar al enige tijd vrijwel uit den naat. Ze vraagt of hij
trek heeft in een lekker bakkie (DE) troost en vanzelfsprekend, hij is immers
moe en bek-af, knikt hij daar instemmend op.
.
Al gauw komen dan de verhalen los van hoe het reizen per postkoets was,
toen de trekvaart nog maar enige tijd gegraven was...
Koetsier Dick komt nu op zijn praatstoel en gaat er nu echt even voor
zitten en nestelt zich knus achter de dampende koffie
en het behagelijke openhaard-vuur en steekt van wal
gelijk de net vertrokken
trekschuit.
.
.
Kom schenk maar toe, wel pot verdrie
Je bent en blijft toch mijn Marie
En ga ik heen, 'k zal nooit vergeten
Ons heerlijk samenzijn en lekker eten
En dat je steeds aan mij zult denken
Zal ik je dikwijls mijne groeten schenken
.
 Een korreltje peper en zout en een V.O.C. schip De 'Leydsche Treck-vaert' alleen voor de kleine handelsvaart, dat wou immers Gouda, die kaaskoppen?
Maar de vaart over de Haarlemmermeer was niet zonder risiko, immers als het even wat waaide
was de overtocht over dat woeste meer, met zijn vele ondiepten een gevaar op zich.
Als het even kon, als een der gecommitteerden een andere kant opkeek, waagden vele V.O.C.
schepen en zelfs 'de zeven provincien' zich over deze aantrekkelijke korte route, waar men zelden
risico liep in het 1.90 mtr diepe water (van de trekvaart) vast te lopen.
.
Voerman Di(c)k en meid Miep nemen nog een trekje uit hun (handgestopte) stenen pijpjes, meid Marie van
het 'tolhuis' stookt de gaskachel nog wat verder op en beide schippers zetten hun gympjes,
welke inmiddels aardig gedroogd zijn, wat verder van de centraleverwarming vandaan.
.
We waren op een goeie dag aan het varen met ons eigen schip toen we op de 'Leydsche Treck-vaert'
ter hoogte van Heemstede in de verte een machtig groot schip ontwaardden.
Eerst dachten we de ''Zeven Provincien'' te zien, maar gelukkig voor ons bleek het toch alleen
maar een schip van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) te zijn.
We gaven een dot gas, de zware dieselmotor gromde vervaarlijk en we poogden het V.O.C. schip
te passeren maar het mocht ons niet baten. Door de hoge snelheid waarmee het VOC schip door
de vaart werd getrokken door het trekpaard en de schippersvrouw bleek er te weinig grondwater over om veilig te kunnen passeren en waren we
gedoemt in 'den kielzog' van de rondvaartboot (van van Hulst) te blijven tot we de Zijlbrug in Haarlem
waren voorbij gezeild.
.
De boerinnekes en buitenlui, aan de rechterzijde van de prent (zie de afbeelding), stonden
ons wel vrolijk uit te lachen. Wat een avontuur was dat zeg, zei Di(c)k en nam vlug nog een slok
uit de beker van zijn vader.
.
 Avontuur bij de Schoutjesbrug De voerman Di(c)k komt nu pas echt goed op gang. Meid Miep van het
'Tolhuysch' vraagt of hij misschien wat sterkers wilt hebben, Dick
antwoordt bevestigend en stopt zijn stenen pijpje met nog wat extra brandaris
tabak aan en doet de brand erin.
Miep schenkt de brandewijn in en Dick neemt meteen een flinke slok om de keel
te smeren.
Zal ik je een waar geschiedt verhaal vertellen, zo vervolgd hij.
.
Op een zondag in mei waren wij met de koets in de omgeving van de
Wisselplaats Schuitje, daar aan de trekvaart in
Haarlem, dat we een opmerkelijke gebeurtenis meemaakte. Terwijl we van de
Zandvoortseweg komende, over
de Schouwtjesbrug heen reed met de koets, zagen we dat er een behoorlijk aantal
mensen op de brug in het
water stonden te kijken.
Wat was daar te zien bedachten wij nog, maar voor we dat konden bedenken
volgden de gebeutenissen zich snel achter elkaar op.
.
Ternauwernood konden wij (met de koets) nog bakker Broodmans ontwijken, die
de broodkar, gevuld met heerlijke belegde broodjes
voor de sportmensen op tennisveld Groenendaal, de brug wou opzeulen, toen wij
allemaal schrokken van het lawaai van de tram
die achter mij de brug op kwam. Wij begaven ons in een hachelijke situatie,
want op de Leidscheweg crostte ook nog, vol gas,
een skelter, in de richting van de Kinderhuissingel in Haarlem.
.
We keken zijdelings en ontwaardde ook nog eens de trekschuit, welk
stuurloos door de Leidsevaart dreef, want het
trekpaard was op hol geslagen door de nadering van de tram. Gelijktijdig zagen
wij, dat de o-pa en o-ma, die wegreden
op hun net nieuw aangekochte Jawa Norton en werden uitgezwaaid door zoon Dick
(met -c-k-), die net een geweldig barbeque feest
had gegeven. Hij stond tenminste met een vervaarlijke pollepel te zwaaien,
staande voor het rode verkeerslicht (boven is rood),
naar de mensen op de brug om ze te waarschuwen voor de in aantocht zijnde tram.
.
In alle verwarring hadden ze niet eens gezien, dat de Heemsteedse tol plots
ook weer op zijn oude plek
was teruggeschoven uit tennispark Groenendaal, waar hij notabene zo keurig was
opgebouwd uit de goed bewaarde brokken
na de sloop in 1925
maar dat kon ook niet, want in de heksenketel van
gebeurtenissen vloog er ook net, met
bulderende motoren (4), draaiende propellers, (een soort windmolen) en
oorverdovend geraas een P3-Orion van
het zojuist opgeheven vliegveld over de gebeurtenissen heen.
.
 Privaat trekschuit De trekschuit was eeuwenlang immens populair in oude vervlogen tijden,
het was een bijzondere sfeervolle tocht daarmee in de 17e eeuw, waar de stilte
alleen nog maar werd verscheurd door schreeuwende bootslui, gestamp van
paardenhoeven en in de verte het sonore getuf van de trekschuit.
Bijzonder was het dan ook niet, dat de hofstede's en buitenplaatsen die
aan een trekvaart lagen er zelf een eigen trekschuit, ja zelfs
meerdere van dat type op na hielden.
Geen gewone uitvoering zoals de gemeentelijke trekschuit maar een die
was voorzien van twee extra zware dieselmotoren, hydraulische besturing en ook
uitgerust met een oer-degelijk Hollandsch satelite GPS navigatie systeem.
.
Ook was er een extra bemanning aanwezig
o.a. meerdere kapiteins! De
trekschuit zelf werd vaak voorzien van allerlei versierselen en op het dak
een extra mast voor het achteruit slepen, die ook kon worden gebruikt om de eigen vlag in te hangen.
Tevens ontbrak er in de roef niets
aan catering van waar 'MD' zich voor zou kunnen schamen.
Het vrachtruim was zeer luxe uitgevoerd met 'n JDE koffie- en
theemachine, met (kunst)leer beklede stoelen en banken, elektrische
olielampen en wandkontaktdozen in de zijwand van de roef voor de gasten die zich met
het scheermes wilden (laten) scheren en mogelijk iets op wilden bergen. Daarbij
was het stopkontakt ook handig in gebruik met Laptop's en computers.
.
Er waren ook meer extra voorzieningen aanwezig, de boeg werd voorzien
van twee extra boegbeelden, eentje onder- en de andere boven de waterlijn. Verder was
de achterplecht rijkelijk versierd, breed en verhoogd
uitgevoerd, zodat de kapitein een grote salon, eetkamer, computerkamer, slaapkamer,
badkamer en een bijkeuken tot zijn beschikking had.
.
Al met al een beter comfort dan de houten trekschuiten die toen in de
gemeentelijke veerdienst werden gebruikt en werden voorgetrokken door knappe
schippersvrouwen.
| |
